Khuôn mặt thấm đẫm mồ hôi và nước mắt, người đàn ông bỏ chạy vì tự do, chạy vì cuộc sống của mình.

“Bên này! Hắn chạy bên này!”

Người cựu nô lệ không biết chính xác tiếng nói vọng đến từ phía nào. Đằng sau? Bên phải hay bên trái? Hay từ nóc của một trong những căn nhà chung cư cũ nát trải dài trên những con phố rải sỏi bẩn thỉu ở đây?

Giữa bầu không khí tháng Bảy nóng nực và đặc quánh như dầu lỏng, người đàn ông có thân hình săn chắc nhảy qua một đống phân ngựa. Xe quét đường không đi qua đây, không đến khu vực này của thành phố. Charles Singleton dừng lại bên những chiếc thùng tròn được xếp chồng lên nhau trên một tấm gỗ nâng hàng, cố lấy lại hơi thở.

Tiếng nổ giòn của một khẩu súng ngắn vang lên. Viên đạn bay trượt mục tiêu. Âm thanh sắc gọn đó ngay lập tức kéo ông trở lại cuộc chiến: Đó là khoảng thời gian điên cuồng tuyệt vọng khi ông mặc bộ quân phục bẩn thỉu và đầy bụi màu xanh da trời, cố thủ, giữ vững khẩu súng trường nặng nề, nhắm về phía những người đàn ông trong bộ quân phục xám xịt, cũng đầy bụi và đang chĩa vũ khí về phía mình.

i chạy nhanh hơn nữa. Họ lại nổ súng. Những viên đạn lại trượt.

“Ai đó hãy tóm hắn ta lại! Năm đồng vàng cho người nào bắt được hắn.”

Nhưng số người ít ỏi trên phố vào buổi sớm này – hầu hết đều là những người Ireland lượm vải vụn và làm thuê kéo nhau đi làm cùng xô và cuốc trên vai – chẳng có chút gì là muốn ngăn cản người đàn ông da đen với đôi mắt dữ dằn và những cơ bắp to khỏe với cái quyết tâm đáng sợ như vậy. Về phần thưởng, được hét lên từ miệng một viên cảnh sát của thành phố, cũng có nghĩa là sẽ chẳng có một xu nào đằng sau lời hứa ấy cả.

Trên con phố 23, Charles rẽ sang hướng tây. ông trượt chân vì giẫm phải những viên sỏi và ngã bổ nhào. Một viên cảnh sát cưỡi ngựa chạy vòng qua góc phố, giơ cao chiếc dùi cui, lao tới người đàn ông đang loạng choạng. Và rồi…

Và? Cô nghĩ.

Và?

Chuyện gì đã xảy ra với ông ấy?

Geneva Settle – cô gái mười sáu tuổi xoay chiếc núm trên chiếc máy đọc vi phim một lần nữa nhưng nó không hề di chuyển, cô đã di chuyển tới đoạn cuối cùng trong tấm vi phim này. Cô nhấc cái vật hình chữ nhật bằng kim loại lưu giữ bài báo nổi bật nhất trong ấn bản ngày 23 tháng 7 năm 1868 của Tuần báo Minh họa dành cho người da màu. Lướt nhanh qua những khung đựng các tấm vi phim trong một chiếc hộp bụi bặm, cô lo rằng những trang còn lại của bài báo đã biến mất và cô sẽ không bao giờ tìm ra được chuyện gì đã xảy ra với ông tổ của mình, Charles Singleton. Cô biết các lưu trữ lịch sử về những người da đen thường không đầy đủ, nếu không nói là bị thất lạc mãi mãi.

Phần còn lại của câu chuyện nằm ở đâu?

A… Cuối cùng thì cô đã tìm thấy nó và ráp miếng đựng vi phim vào chiếc máy đọc méo mó màu xám một cách cẩn thận, vội vã xoay chiếc núm để tìm đoạn tiếp theo trong cuộc trốn chạy của Charles.

Trí tưởng tượng phong phú và đầy màu sắc của Geneva, cùng hằng năm trời vùi mình trong những quyển sách đã giúp cô có thể tái hiện lại một cách sống động những tình tiết trong tài liệu lưu giữ về cuộc chạy trốn của người cựu nô lệ trên những con phố bẩn thỉu và nóng bức của New York thế kỷ XIX từ một tạp chí. Đến nỗi cô cảm thấy như mình đang ở đó, chứ không phải nơi đang ngồi ngay lúc này: Gần một trăm bốn mươi năm sau, trên thư viện vắng vẻ ở tầng năm của Bảo tàng Văn hóa và Lịch sử Mỹ – Phi, nằm trên con phố 55, Midtown Manhattan.

Cứ mỗi lần cô xoay chiếc nút, các trang báo lại chạy qua trên màn hình tinh thể. Geneva đã tìmphần còn lại của bài báo, được đề tít:

MỘT NỖI Ô NHỤC

GHI CHÉP VỀ TỘI LỖI CỦA KẺ ĐÃ TỪNG LÀ NÔ LỆ,

CHARLES SINGLETON, CỰU BINH NỘI CHIẾN,

PHẢN BỘI LẠI SỰ NGHIỆP CỦA NHỮNG NGƯỜI DA ĐEN CHÚNG TA BẰNG MỘT SỰ VỤ ĐẦY TAI TIẾNG

Trong bức ảnh đi kèm với bài báo là Charles Singleton, hai mươi tám tuổi, trong quân phục thời Nội chiến. Dáng người cao ráo, đôi bàn tay to, bộ quân phục bó sát ngực và cánh tay cho thấy những cơ bắp mạnh mẽ. Đôi môi dày, xương gò má cao, đầu tròn và làn da sẫm màu.

Nhìn chằm chằm vào khuôn mặt nghiêm nghị, sự bình thản, đôi mắt sắc, cô gái tin rằng có một sự tương đồng giữa cô và ông ấy – cô có cái đầu và khuôn mặt của tổ tiên mình, những đường nét rõ ràng là của ông ấy và cả màu da nữa, mặc dù không có một chút nào vóc dáng vạm vỡ và mạnh mẽ. Geneva Settle mảnh khảnh, gầy còm như một cậu bé tiểu học, giống như những gì các cô gái của Dự án Delano vẫn thích thú nhận xét.

Cô bắt đầu đọc thêm một lần nữa, bỗng có một tiếng động vang lên đột ngột.

Một tiếng “cạch” trong căn phòng. Tiếng chốt cửa?

Rồi cô nghe thấy tiếng những bước chân. Dừng lại.

Bước tiếp. Rồi im lặng. Cô liếc nhanh ra sau, không một bóng người.

Cô rùng mình, nhưng lại tự nhủ đừng quá hoảng sợ. Chỉ có những ký ức tồi tệ khiến cô cảm thấy bị kích động và sợ hãi: Đó là khi cô bị những nữ sinh Delano đánh trên sân phía sau của trường trung học Langston Hughes, và đó là khi Tonya Brown cùng nhóm của cô ta ở khu nhà Thánh Nicholas lôi cô vào một căn hẻm nhỏ, rồi đấm mạnh đến nỗi cô bay mất cả một chiếc răng hàm. Mấy đứa con trai là những kẻ sàm sỡ, khinh miệt và làm tổn thương bạn. Nhưng chính những đứa con gái mới làm bạn phải chảy máu.

Chém chết nó đi, chém, chém chết con chó cái…

Lại những bước chân. Lại dừng lại.

Im lặng.

Không khí nơi này không mang lại cho cô cảm giác an toàn. Lờ mờ, ẩm mốc và tĩnh mịch. Và chẳng có ai ở đây cả, nhất là khi mới 8 giờ 15 phút sáng thứ Ba. Bảo tàng vẫn chưa mở – những du khách vẫn còn đang ngái ngủ hay đang ăn sáng – thư viện thì mở cửa từ lúc 8 giờ. Geneva đã đứng đợi ở đó từ trước khi họ mở cửa, cô đã rất háo hức được đọc bài báo. Lúc này đây, cô đang ngồi trong căn phòng nhỏ tách biệt ở phía cuối phòng trưng bày lớn, nơi có những ma nơ canh với khuôn mặt vô cảm trong các trang phục thế kỷ XIX, các bức tường được phủ kín bởi các bức tranh về những người đàn ông trong chiếc mũ kỳ quái, những người phụ nữ đầu đội mũ bê rê, và mấy con ngựa với những cẳng chân yếu ớt gầy guộc.

Một bước chân. Lại một khoảng im lặng.

Cô nên rời khỏi đây? Có nên ra chỗ tiến sĩ Barry – thủ thư – cho đến khi kẻ kỳ quái này biến mất?

Và rồi vị khách thứ hai của thư viện cất tiếng cười.

Không phải tiếng cười quái dị, mà là một tiếng cười vui vẻ.

Anh ta nói: “Được rồi. Tôi sẽ gọi lại sau”.

Tiếng chiếc điện thoại gập lại. Đó là lý do tại sao anh ta bước từng bước, dừng lại, chỉ để lắng nghe người ở đầu dây bên kia.

Đã bảo đừng có lo sợ, nhóc. Người ta thường không có gì là nguy hiểm khi cười. Họ chẳng có vẻ gì là nguy hiểm khi nói chuyện một cách thân thiện trên điện thoại. Anh ta đi thật chậm rãi chỉ bởi vì đó là điều mà người ta vẫn thường làm khi họ nói chuyện – dù đó có là một kẻ bất lịch sự khi nói chuyện điện thoại trong thư viện? Geneva quay trở lại với màn hình chiếc máy đọc vi phim và tự hỏi: “Ông đã thoát ra khỏi đó chưa, Charles? Cháu hy vọng là ông đã làm được”.

Tuy nhiên ông đã lấy lại được thăng bằng, và thay vì thừa nhận tội lỗi của mình, như một người đàn ông can đảm sẽ làm, ông tiếp tục cuộc trốn chạy hèn nhát.

Thế là quá nhiều đối với một bài báo khách quan, cô nghĩ một cách tức giận.

Trong một thời gian ngắn, ông đã tránh được những kẻ truy bắt. Nhưng cũng chỉ là một lúc thôi. Một người giao hàng da đen trên hành lang đã nhìn thấy và cầu xin ông hãy dừng lại, nhân danh công lý, quả quyết rằng ông ta đã nghe tới hành động ngu ngốc của Singleton và quở trách ông vì đã gây ra nỗi ô nhục cho những người da màu trên khắp đất nước. Ngay sau đó, một công dân, Walker Loakes, đã ném một hòn gạch về phía Singleton nhằm đánh ngã ông. Tuy nhiên,…

Charles lách mình né tránh và quay sang phía người đàn ông, hét lên: ‘‘Tôi vô tội. Tôi không hề làm những chuyện mà cảnh sát nói.”

Trí tưởng tượng của Geneva lại ngập đầy các hình ảnh sống động từ những dòng chữ đang viết ra câu chuyện một lần nữa.

Nhưng Loakes sự phản kháng của Singleton, chạy vào con phố, báo cho cảnh sát rằng kẻ trốn chạy đang bị dồn về phía cầu tàu.

Trái tim như bị xé toạc ra, trong tâm trí ông giờ đây là hình ảnh của Violet và đứa con trai Joshua, người cựu nô lệ lại tiếp tục cuộc trốn chạy liều lĩnh vì tự do của mình.

Chạy hết sức, chạy hết tốc lực…

Ở phía sau ông là tiếng vó ngựa lớn dần của viên cảnh sát. Và phía trước, những kỵ sĩ khác được dẫn đầu bởi một cảnh sát mang mũ sắt tay khua khẩu súng ngắn xuất hiện. “Dừng lại! Dừng lại ngay, Charles Singleton! Thám tử William Simms đây, ta đã phải tìm kiếm ngươi hai ngày nay rồi.”

Người cựu nô lệ làm theo mệnh lệnh. Đôi vai rộng lớn của ông chùng xuống, những cánh tay mạnh mẽ buông xuôi, ngực nặng như thể mắc nghẹn cái không khí ẩm ướt, hôi thối bên dòng sông Hudson. Ở cách đó không xa là trụ sở thuyền kéo, và ông thấy những chiếc cột buồm vươn lên dập dềnh trên dòng sông, có đến hàng trăm chiếc, đang khiêu khích ông với lời hứa về sự tự do. Ông thở hổn hển, dựa vào tấm biển lớn của Công ty Vận tải Swiftsure. Charles nhìn chằm chằm vào viên sĩ quan đang áp sát mình cùng tiếng móng ngựa lọc cọc khua trên nền sỏi.

“Charles Singleton, ngươi đã bị bắt vì tội ăn trộm. Ngươi sẽ đầu hàng hay buộc ta phải sử dụng vũ lực. Dù có làm gì thì cuối cùng ngươi cũng sẽ phải tra tay vào còng thôi. Hãy đầu hàng và ngươi sẽ không phải chịu một chút đau đớn nào hết. Nếu chống cự thì ngươi sẽ là kẻ phải đổ máu mà thôi. Quyền lựa chọn là của ngươi.”

“Tôi đã bị buộc cái tội mà mình không hề thực hiện!”

“Ta nhắc lại: đầu hàng hay là chết. Ngươi chỉ có quyền lựa chọn một trong hai mà thôi.”

“Không, thưa ngài, tôi có một sự lựa chọn khác”, Charles hét lên. ông tiếp tục cuộc trốn chạy của mình – hướng tới cầu tàu.

“Đứng lại nếu không ta sẽ bắn!” Thám tử Simms nói.

Nhưng người đàn ông đã nhảy bật qua rào chắn của cầu tàu dũng mãnh như một chú ngựa xông lên vọt qua rào trong một bước nhảy, ông dường như khựng lại trên không một khoảnh khắc rồi lộn nhào gần mười mét xuống dòng nước đục ngầu của dòng sông Hudson, lẩm bẩm một vài tiếng, có lẽ là một lời cầu nguyện Chúa Jesus, có thể là lời nói với vợ và con trai, dù có là gì đi nữa thì những kẻ truy bắt có lẽ chẳng thể nào nghe thấy được.

Gã đàn ông bốn mươi mốt tuổi tên là Thompson Boyd tiến lại gần cô gái từ khoảng cách so với chiếc máy đọc vi phim chừng mười lăm mét.

Hắn kéo chiếc mũ len trùm qua khuôn mặt, chỉnh những lỗ mắt và mở ổ của khẩu súng ngắn để bảo đảm rằng nó không bị kẹt. Hắn đã có thể kiểm tra nó trước đó, nhưng trong việc này, không có gì là chắc chắn cả. Hắn nhét khẩu súng vào túi và kéo chiếc dùi cui ra, nhét vào trong chiếc áo mưa tối màu.

Hắn đang đứng ở giữa những giá sách trong sảnh trưng bày trang phục, chúng là vật ngăn duy nhất giữa hắn và những chiếc bàn máy đọc vi phim. Hắn đưa những ngón tay trong lớp găng cao su lên ấn vào mắt, mắt hắn đau nhói, nhất là vào buổi sáng ngày hôm nay. Hắn chớp mắt vì cơn đau.

Hắn nhìn quanh căn phòng một lần nữa, bảo đảm rằng nó hoàn toàn không còn ai khác.

Không có bảo vệ ở đây, ở tầng dưới cũng không có. Không có camera an ninh hay tờ mẫu đăng ký vào thư viện. Tất cả đều tốt. Nhưng vẫn có một số vấn đề. Căn phòng lớn hoàn toàn im ắng, im ắng một cách chết chóc. Thompson không thể tiếp cận được cô gái. Cô ta sẽ biết là có ai khác trong phòng rồi có thể sẽ đề phòng cảnh giác.

Do vậy, sau khi bước vào thư viện từ phía bên này và khóa cánh cửa phía sau lại, hắn đã cười, một nụ cười thầm. Thompson Boyd đã không cười từ lâu lắm rồi. Nhưng hắn cũng là một kẻ chuyên nghiệp để có thể hiểu được sức mạnh của sự hài hước – và cả cách tận dụng sự hài hước để có lợi thế trong công việc này. Một tiếng cười – đi kèm với một lời tạm biệt vui vẻ, hòa nhã và tiếng điện thoại đóng lại – sẽ khiến cô gái yên tâm và thở phào nhẹ nhõm, hắn cho là vậy.

Dường như mánh khóe này đã có tác dụng. Hắn nhìn nhanh quanh những hàng giá sách dài và thấy cô gái, đang chăm chú nhìn vào màn hình chiếc máy đọc vi phim. Bàn tay của cô ở hai bên như siết chặt và lại lỏng ra một cách đầy lo lắng với những gì đang đọc.

Hắn bắt đầu tiến về phía trước.

Rồi dừng lại. Cô gái đang đứng dậy ra khỏi bàn. Hắn nghe thấy tiếng chiếc ghế cô ngồi trượt trên thảm phủ sàn. Cô đang đi đâu đó. Rời khỏi đây chăng? Không. Hắn nghe thấy tiếng nước chảy từ vòi bình nước uống và tiếng cô uống từng ngụm. Rồi sau đó hắn nghe thấy tiếng loạt xoạt của những cuốn sách được lôi ra khỏi kệ và xếp chồng lên nhau trên chiếc bàn đặt máy đọc vi phim. Im lặng và cô trở lại với những chồng sách một lần nữa, lấy thêm nhiều hơn. Thịch một tiếng khi cô đặt chúng xuống. Cuối cùng, hắn nghe thấy tiếng rít khi cô kéo ghế ngồi xuống một lần nữa. Rồi im lặng.

Thompson nhìn lại một lần nữa. Cô đã trở về ghế của mình, đang đọc một cuốn từ trong cả đống sách xếp chồng lên ở phía trước mặt.

Tay trái cầm chiếc túi đựng bao cao su, dao cạo râu và băng keo, còn tay phải là chiếc dùi cui, hắn lại bắt đầu tiến về phía cô.

Hắn đang dần dần tiến tới đằng sau cô gái, sáu mét… bốn mét rưỡi, hắn nín thở thật khẽ.

Ba mét. Ngay cả khi cô bất thình lình chạy trốn, lúc này đây hắn cũng có thể lao tới và tóm cô lại – đập vỡ đầu gối hay làm cô choáng váng bằng một cú đánh vào đầu.

Hai mét mốt, rồi một mét rưỡi…

Hắn dừng lại rồi nhẹ nhàng đặt cuộn băng dính lên kệ sách. Lấy chiếc dùi cui ra bằng cả hai tay. Bước lại gần hơn, giơ cao chiếc gậy bằng gỗ sồi được đánh vernis sáng bóng.

Vẫn mê mải với cuốn sách, cô đọc một cách say sưa, quên hết cả xung quanh cùng mối nguy hiểm từ kẻ tấn công chỉ cách một gang tay phía sau. Thompson vung chiếc gậy xuống bằng tất cả sức mạnh, nhắm vào đỉnh chiếc mũ len của cô gái.

Rắc…

Bàn tay hắn nhói đau khi chiếc dùi cui đập vào đầu cô gái với một âm thanh gọn nhẹ trống rỗng.

Nhưng có một cái gì đó không đúng. Âm thanh ấy, và cảm giác đau đớn đã biến mất. Điều gì đang xảy ra vậy?

Thompson Boyd nhảy giật lùi lại phía sau khi cái xác đổ sụp xuống sàn.

Và văng ra thành nhiều mảnh.

Phần thân của một ma nơ canh rơi một đằng, phần đầu rơi một nẻo. Thompson nhìn chằm chằm một lúc. Hắn khẽ liếc qua bên cạnh mình và thấy chiếc áo dài khiêu vũ choàng lên phần thân dưới của chính cô ma nơ canh này – một phần của gian trưng bày trang phục phụ nữ thời kỳ Tái thiết ở Mỹ.

Không…

Không biết bằng cách nào, cô đã nghĩ rằng hắn là một mối đe dọa. Rồi cô đã đi lấy thêm một vài quyển sách từ trên kệ như một cái cớ để đứng dậy, và để tháo rời thân thể của ma nơ canh. Cô gái đã choàng cho nó chiếc áo và chiếc mũ len trùm của mình rồi dựa nó ngồi trên ghế.

Nhưng cô đâu rồi?

Tiếng chân bước vội vã đã cho Thompson câu trả lời. Hắn đã nghe thấy tiếng cô tháo chạy về phía cửa thoát hiểm. Hắn thả chiếc dùi cui vào trong áo mưa và rút ra khẩu súng, bắt đầu cuộc truy đuổi.