Chúng ta không ai sinh ra lại muốn phạm sai lầm. Đúng vậy, chúng ta sinh ra không ai muốn phạm sai lầm, nhưng điều ấy không có nghĩa là chúng ta không phạm sai lầm. Chúng ta có thể không làm việc xấu, nhưng không thể không làm sai. Mỗi chúng ta sẽ có lúc làm sai, làm sai là một bộ phận không thể tách rời trong cuộc sống. Nếu một người chưa bao giờ phạm sai lầm, điều ấy có nghĩa là người ấy không có cuộc sống, không trưởng thành, không có tất cả. Sự thật thì không có, không tồn tại con người ấy. Nói như vậy có nghĩa chúng tôi không sợ sai lầm, có lúc sự việc sai lầm khiến chúng tôi càng cứng rắn, càng có sức mạnh hơn.

Nhưng tôi phải chỉ ra một mâu thuẫn, chúng tôi hoạt động bí mật, quyết không thể sai lầm, tính chất công việc của chúng tôi không cho phép điều ấy, vì mỗi sai lầm đến tay chúng tôi đều trở thành vấn đề, nhỏ cũng thành vấn đề, thậm chí chỉ một chút không hợp thời cơ cũng là một sai lầm lớn, có thể dẫn đến mất mạng, thậm chí là hàng vạn sinh mạng. Đấy là mâu thuẫn của những người hoạt động bí mật, một mặt chúng tôi là con người, không thể không sai, mặt khác chúng tôi không được phép sai, sai lầm có thể cướp đi tính mạng duy nhất của chúng tôi. Cho nên, theo một ý nghĩa nào đó, nghề của chúng tôi làm là một nghề tàn bạo nhất, bí ẩn nhất thế giới, bất cứ một biến cố nào, bất cứ một sơ suất nào, thậm chí một sai sót bình thường đều có thể kết thúc tính mạng của chúng tôi. Không có cách nào khác, cách tốt nhất là đặt tính mạng của mình ở ngoài công việc. Tôi tin rằng mỗi chúng tôi đều thế, chúng tôi cũng chỉ có thể như thế.

Tháng Ba hoặc tháng Tư năm 1948, chúng tôi gặp rất nhiều rắc rối, không ai ngờ mùa xuân năm ấy lại buồn đến thế. Một hôm, toàn thể nhân viên Cục Bảo mật làm lễ truy điệu Lữ Triển, cấp trên của chúng tôi tại phòng họp nhỏ lầu hai (người này chết lâu rồi), giữa chừng tôi đi nhà vệ sinh, chỉ một lúc sau đã nghe thấy tiếng chân mẹ cô theo sau, biết ngay mẹ cô có điều gì đó cần thông báo. Tôi cố tình nán lại trong nhà vệ sinh, chờ mẹ cô vào một lúc rồi tôi mới xả nước, báo cho mẹ cô biết tôi sắp ra. Quả nhiên tôi vừa vào phòng rửa tay mẹ cô cũng theo vào, đứng rửa tay với tôi, đồng thời nhét một mảnh giấy vào túi áo tôi, thông báo: Trịnh Giới Dân rất tức giận khi biết mẹ cô mang thai hắn bảo mẹ cô phải bỏ ngay cái thai, hỏi tôi phải làm thế nào.

Cô xem, cô chưa ra đời đã gây rắc rối cho chúng tôi thế đấy!

Tôi suy nghĩ mãi, quyết định mặc kệ hắn ta. Không nghi ngờ gì nữa, làm như vậy nghĩa là mẹ cô đã làm ngược lại yêu cầu của Trịnh Giới Dân. Thật ra, trải qua một thời gian dài âm thầm đấu đá, thế lực của Trịnh Giới Dân ở Cục Bảo mật chỉ còn tồn tại trên danh nghĩa, tuy hắn nắm được thóp và bí mật của Mao Nhân Phượng, nhưng phái chống Tưởng lại rất mỏng, Trịnh Giới Dân có trong tay rất nhiều tài liệu đen nhưng cũng khó quật ngã Mao Nhân Phượng, không đấu nổi với hắn. Trong tình hình đó, chúng tôi nghĩ thà va chạm nhỏ còn hơn va chạm lớn, phải chơi đến cùng, bèn tố giác với Mao việc Trịnh lập điện đài riêng, bảo mẹ cô nghe lén “đường dây Tưởng – Mao”.

Suy nghĩ của tôi được mẹ và bác cô tán thành, vậy là bác cô ra mặt, mời Mao Nhân Phượng đến ăn cơm, dùng Trịnh Giới Dân và Tần Thời Quang làm “mồi nhắm rượu,” khiến cho Mao Nhân Phượng nổi nóng. Tố cáo Trịnh Giới Dân đồng thời tố cáo luôn Tần Thế Quang (vu cáo hắn bị phần tử Cộng sản mua chuộc). Đấy là ý kiến của mẹ cô đề xuất, như vậy vừa hạ được Tần Thời Quang, hơn nữa có thể từ nay về sau mẹ cô thay thế vị trí của Tần Thời Quang. Không nghi ngờ gì nữa, suy nghĩ của tôi trở thành cao kiến.

Chiêu thức ấy rất hiệu nghiệm, chưa đầy nửa tháng sau, Trịnh Giới Dân bị điều khỏi Cục Bảo mật, “thăng chức” Phó Chủ tịch ủy ban quân sự. ủy ban quân sự chỉ là cái chức hờ, “vinh thăng” Trịnh Giới Dân thực chất là giáng chức. Trịnh Giới Dân đi rồi, Mao Nhân Phượng làm một cuộc thanh trừng nội bộ Cục Bảo mật để quét hết tay chân của Trịnh. Tần Thời Quang hồ đồ đáng thương bị cử đi Bắc Bình triển khai công tác đặc vụ, vừa xuống tàu bị ngay người của ta trừ khử. Đáng đời tên chó săn!

Tần Thời Quang đi rồi, quả nhiên Mao Nhân Phượng điều mẹ cô lên làm thay việc của Thời Quang. Mao Nhân Phượng không muốn cho nhiều người biết chuyện mình liên hệ với Tưởng, nhưng mẹ cô đã biết và tỏ ra trung thành với hắn, cho nên mẹ cô là sự lựa chọn thích hợp nhất. Khi mẹ cô lướt qua tôi như con bướm, vào phòng mật mã Thời Quang, tôi vui mừng mỉm cười châm biếm. Tôi nghĩ, sẽ có ngày Mao Nhân Phượng tính toán sai và tự tát vào mặt mình, như vậy sẽ làm cho mọi người hả lòng hả dạ hơn là để chúng tôi tát hắn. Bởi suy nghĩ hả dạ như vậy, tất cả những gì của buổi sáng hôm ấy, kể cả việc chửi cho Mao Nhân Phượng một trận và việc vấp ngã nơi cầu thang, đều trở thành niềm vui của tôi.

Đấy là chuyện tháng Năm.

Tháng Sáu, tôi được phong hàm Thiếu tướng, lên chức trưởng phòng. Tôi tin rằng, điều này có liên quan đến mẹ cô. Sự thật thì Mao Nhân Phượng cài cắm tai mắt ở bất cứ phòng ban nào, trước đây tai mắt của tôi là Tần Thời Quang, bây giờ là mẹ cô, điều này xác định tôi có “quá trình thăng tiến”.

Tháng Bảy, tháng Tám, tháng Chín tôi đi Trùng Khánh, lúc ấy trong chính phủ Nam Kinh thế lực muốn “luận tội” Tưởng Giới Thạch ngày càng mạnh, theo ý Tưởng, Mao Nhân Phượng bắt đầu chuyển một bộ phận Cục Bảo mật lên Trùng Khánh. Vậy là tôi đi Trùng Khánh, phụ trách công tác tiếp đón.

Ngày 9 tháng 10, Mao Nhân Phượng thưởng công cho tôi ở Trùng Khánh, dùng chuyên cơ đón tôi từ Trùng Khánh về Nam Kinh để dự lễ Quốc khánh “Song Thập”. Tối hôm ấy, trong buổi chiêu đãi tại Cục Bảo mật, tôi không thấy mẹ cô, khiến lòng thấp thỏm không yên. Cho đến tối hôm sau, trong buổi bác cô chiêu đãi quan chức Cục Bảo mật, lúc tôi gặp mẹ của cô mới hiểu tại sao tối hôm qua mẹ cô không dự chiêu đãi là bởi vì cô. Lúc ấy cô đã 8 tháng tuổi, cái bụng kềnh càng không thích hợp để mẹ cô xuất hiện trước mọi người.

Tôi nghĩ vì thế mà mẹ cô không đi làm, hôm sau đế n văn phòng, mẹ cô nặng nề như con chim cánh cụt đi qua bên tôi nhìn thấy là tôi muốn khóc. Tôi nghĩ, nếu không phải vì nhiệm vụ, cách mạng, mẹ cô là con gái nhà giàu lúc này có thể đang ở trong công viên nào đấy, được chồng và một lô người hầu kẻ hạ săn sóc, trông nom, nhàn nhã và hạnh phúc như không khí bao bọc xung quanh, suốt đời nhớ mãi cảnh chứa chan ngọt ngào, ấm áp. Nhưng lúc ấy, mẹ cô không được trông thấy một nụ cười chân tình, mà nụ cười của mẹ cô cũng lụi tàn vì nỗi bất hạnh của bố cô. Cách mạng có lúc là như thế, còn tệ hơn ngồi tù, nhất là đối với những người hoạt động bí mật. Tôi không nghi ngờ cuộc đời mình, nhưng nếu con người có thể tái sinh, tôi sẽ chọn cho bản thân, thà làm một người lính chứ không muốn làm cái nghề tàn khốc, mất nhân tính này.

Cuối tháng ấy, một loạt tội phạm chính trị bị bí mật giải đi Trùng Khánh, đến bến tàu Phong Đô thì được cứu thoát, quan trọng nhất có sư trưởng Trương Thiên Lâm, giáo sư Lư Học Đông, tất cả mười một người. Tất nhiên sự việc do chúng tôi bố trí, một việc làm hết sức thành công! Việc này khiến Mao Nhân Phượng tức điên người, hắn gào thét từ tầng một lên tầng bốn, từ nhà vệ sinh chạy vào phòng họp, giống như bị chó dại cắn. Tôi chui vào văn phòng, bề ngoài tỏ ra tức giận, chửi đám tay chân, thậm chí đá vỡ hai bình nước nóng, nhưng trong bụng thì hả hê sung sướng. Tôi có dự cảm, Mao Nhân Phượng sẽ cử tôi đi giải quyết sự việc, như vậy mười một đồng chí của chúng ta sẽ được bình an rời khỏi Phong Đô (họ vẫn tạm thời lưu lại đấy), vì tôi biết họ ở đâu, họ trốn trong mười một cái hòm đạn màu xanh đen trong kho đạn của đại đội cảnh vụ bến cảng, tôi sẽ cử người của đồn công an đi tìm khắp nơi, đồng thời chuẩn bị thuyền để đưa họ qua sông. Quả nhiên, hai bình nước nóng bị tôi đá vỡ vẫn chưa được thu dọn thì điện thoại trên bàn làm việc của tôi đổ chuông. Tôi cầm máy, cố tình chửi vào máy, thì nghe tiếng giận dữ của Mao Nhân Phượng, lệnh cho tôi đáp chuyên cơ của hắn đi Trùng Khánh ngay. Vậy là tôi đi Phong Đô, rất bình tĩnh đưa các đồng chí của ta sang sông. Vì chưa bắt được người (sẽ không bao giờ bắt được), tôi không thể về ngay, cho nên phải ở lại Trùng Khánh.

Một buổi trưa, tôi đang ăn cơm với hai người Mĩ trong khách sạn Hành Sơn, cần vụ của tôi vội vàng chạy vào báo cáo, Mao Nhân Phượng sẽ đến Trùng Khánh, lúc này đang trên máy bay. Tôi vội ra ngay sân bay, sân bay đã có nhiều vị trong chính giới chờ sẵn, tôi hỏi thăm thì được biết, Mao Nhân Phượng đi cùng Tưởng Kinh Quốc, tôi chỉ là chức trưởng phòng nhỏ bé, không đủ tư cách đón tiếp. Tối hôm ấy Mao Nhân Phượng xong việc lớn, gọi tôi đến chỗ hắn ở, vừa thấy tôi hắn hùng hổ nói: “Anh không bắt được Cộng sản, nhưng tôi bắt được một con cá lớn, một con cá lớn. Anh biết ai không?”. Tôi lắc đầu, hắn nói tiếp: “Lâm Anh. Thật không thể ngờ, cái con đĩ ấy!”. Lâm Anh chính là tên mẹ cô lúc bấy giờ.

Tôi nói: “Lâm Anh? Không thể, cô ấy là phu nhân của ông Dương Phong Mậu, liệu có thể thế được không?”.

Mao Nhân Phượng chửi đổng: “Hừm, phu nhân cái đếch gì, chúng nó không phải vợ chồng, mẹ kiếp, đều là Cộng sản cả lũ!”.

Tôi nghĩ, thế là hết! Nhưng tại sao lại có thể như thế? Tôi cố moi tin, hỏi hắn làm sao mà phát hiện. Hắn cười sằng sặc, nói: “Cái lũ đi giày rách ấy không chỗ nào không vào, chẳng mất bao nhiêu công sức, chính cái con đĩ ấy tự bán mình! Hà hà, cái của nợ trong bụng nó bán rẻ nó, hà hà”. Hắn ề à một lúc rồi rất hứng thú, nói: “Anh biết không, lúc nó sinh đứa bé, cứ mê man gọi cái tên Hà Khoan, cấp dưới phản ánh với tôi, tôi cố nhớ lại cái tên Hà Khoan là thế nào với nó, tại sao nó gọi cái tên thằng ấy? Chắc chắn trong đó có bí mật gì, là điều mà nó không nói được với ai…

“Thoạt đầu, tôi cứ ngỡ Hà Khoan là tình nhân của nó, đứa nhỏ là con riêng với thằng ấy. Nghĩ vậy, tôi cảm thấy bất bình cho thằng Mậu bị cắm sừng. Nhưng về sau tôi cứ suy nghĩ, cái tên Hà Khoan nghe rất quen, đã nghe thấy ở đâu rồi, ai nhỉ? Thằng Uông ở phòng tình báo quân sự cho tôi biết, cái tên Hà Khoan này đã từng là một diễn viên điện ảnh nổi tiếng ở Thượng Hải. Anh có biết Hà Khoan là ai không, ha ha, là kẻ mấy tháng trước chúng ta lùng bắt, về sau trong cuộc bố ráp trên núi Tử Kim, hắn chống cự quyết liệt, bị chúng ta bắn chết, chính là Vương Lập, đầu sỏ Cộng sản, biệt hiệu là A. Ha ha, vậy là vấn đề đã rõ, không coi nó là con đĩ nữa, tôi nghi ngờ quan hệ của nó với thằng Mậu, nghi nó là Cộng sản…”.

“Tất nhiên rồi, tôi cho người bí mật theo dõi biệt thự Thủy Tây Môn, theo dõi ngày đêm. Ha ha, vậy là cái đuôi lòi ra… Một đêm, quản gia của nó là một mụ đàn bà, đêm hôm khuya khoắt chui vào một cái nhà gỗ nhỏ của người làm vườn, mãi không thấy ra, người của tôi nghĩ chúng đang làm tình vụng trộm, lén đến xem trò mèo, nhưng trong đó không có ai. Chuyện kì quái, rõ ràng người làm vườn ở trong đó, hơn nữa rõ ràng ả quản gia đi vào, tại sao không thấy ai? Người theo dõi báo cáo lại, tôi nghĩ có vào phải có ra, dặn chúng nó đừng đánh rắn động cỏ, phải theo dõi suốt đêm. Kết quả là, sáng hôm sau, hai đứa chúng nó lần lượt chui từ dưới đất lên… Ha ha, dưới lòng đất có chuyện…”.

Tôi biết, trong căn nhà ấy có một đường hầm, điện đài của chúng tôi dặt dưới hầm, hầm ngầm bị lộ tất nhiên tất cả đều lộ.

Thật không ngờ, cô ra đời làm thân phận mẹ cô bị lộ. Mẹ cô trong lúc sinh đã không kìm nổi, gọi tên bố cô nên bị lộ. Theo lời Mao Nhân Phượng, cô đã bán rẻ mẹ cô. Một phụ nữ sinh con là chuyện bình thường, ai ngờ… Thôi, bây giờ tôi có thể nói với cô, hoạt động bí mật là một nghề tàn khốc nhất, nguy hiểm nhất thế giới, bất cứ một hành động, một ánh mắt, một giọt lệ, thậm chí một lời nói mê sảng đều có thể bất ngờ bán rẻ bản thân, khiến tất cả những gì khổ cực gây dựng trong bao nhiêu năm chỉ một chốc, một nháy mắt là tiêu tan…

Ôi, con gái, con gái của bác, cho phép bác gọi con như thế, con đừng trách bác nói ra những điều đó, bác nói với con những điều đó, nói với con tất cả những việc có liên quan đến mẹ con, bác đã nói hết với con, để con biết, để con nhớ. Con phải ghi nhớ trong lòng, vì con là người thân duy nhất của mẹ con. Bác vẫn thường nghĩ, trên đời này trừ con ra, bác không tìm đâu ra người thứ hai để nhớ mẹ con. Người thân, bạn bè, đồng chí của mẹ con đều hi sinh trong trận chiến đấu ấy, chỉ còn lại một ông già này, hoặc nói một người đang chết, ấy là bác. Ôi, con gái, con gái của bác, đã bao nhiêu năm nay bác đã làm rơi vãi nhiều điều muốn nói. Tại sao mười năm trước, hai mươi năm trước, ba mươi năm trước không nói với con những điều ấy? Đấy là chuyện của bác, nếu con thấy muốn, rồi bác sẽ nói với con. Là một người suốt đời hoạt động bí mật trong lòng Quốc Dân Đảng, những năm còn lại có thể bác không có cách nào kể hết mọi chuyện của bác…

Tháng 5/2003 hoàn thành bản thảo.

Tháng 11/2007 sửa chữa lại.

Chú thích

[1] Trong tiếng Trung Quốc, chữ Mecca đọc cùng âm Mạch Gia. – ND

[2] Có ý nghĩa “Ba lỗ tai”. – ND

[3] Tổ Xung Chi (429 – 500): nhà toán học cổ đại của Trung Quốc. – ND

[4] Janos Neumann (1903 – 1957): người Mĩ gốc Hungary, nhà toán học, người đi tiên phong sáng tạo máy tính kĩ thuật số hiện đại. – ND

[5] Bàn tính đệ nhất của hai tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây. – ND

[6] Mật mã siêu cấp thao tác trên máy do Arthur Schebius thiết kế, quân Đức dùng trong Thế chiến thứ hai. – ND

[7] George Smith Patton (1885 – 1945): tướng bốn sao người Mĩ. – ND

[8] Chữ Thi (shi) và chữ Tư (si) trong tiếng Trung Quốc đọc gần giống nhau. – ND

HẾT.